Ngày đăng 18/03/2025-12:23 by Hồ Thắng
Đá xông hơi là một trong những thành phần quan trọng nhất, quyết định chất lượng và hiệu quả của quá trình xông hơi sauna. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về nguồn gốc xuất xứ, công dụng thực sự, các loại đá phù hợp cũng như cách sử dụng đúng kỹ thuật để đạt hiệu quả cao nhất. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp tất cả những thắc mắc này, từ đó dễ dàng lựa chọn và sử dụng đá xông hơi một cách tối ưu, an toàn và hiệu quả nhất.
Đá xông hơi là loại đá chuyên dùng trong phòng xông hơi, đóng vai trò điều nhiệt, tạo hơi nước và điều chỉnh độ ẩm. Loại đá này bao gồm hai nhóm chính: đá núi lửa (tiêu biểu hiện là bazan, Peridotit) và đá thông thường.
Đá xông hơi hoạt động bằng cách nung nóng rồi đốt nước để sản xuất hơi nước sinh học, giúp duy trì môi trường cân bằng nhiệt độ và độ ẩm.
Phương pháp này có nguồn gốc từ các nước Bắc Âu, nơi người ta sử dụng nhiệt từ đá khoáng để tạo hơi nước từ hàng thế kỷ trước. Hiện nay, phòng xông hơi được cải tiến bằng công nghệ đốt nóng bằng điện, kết hợp lọc đá núi lửa để nâng cao hiệu quả và an toàn.
Đá xông hơi sauna
Đá núi lửa là vật liệu phổ biến nhất để làm đá xông hơi sauna, chứa nhiều chất khoáng và nguyên tố vi lượng quan trọng như natri, magie, nhôm, silic, canxi, sắt…, và đặc biệt không gây bức xạ.
Trong khi đó, đá thông thường ít khoáng chất, độ bền nhiệt thấp hơn. Về đặc tính, đá núi lửa có cấu trúc trúc tự nhiên, dễ hấp thụ và làm hơi nước nhanh. Loại đá này chịu được nhiệt độ rất cao (từ 300-500°C) mà không bị nứt sau nhiều lần sử dụng.
Ngoài ra, đá bazan (một dạng đá núi lửa phổ biến) vẫn có khả năng dẫn nhiệt đồng đều, hạn chế các vùng cục bộ nóng, giúp giảm tiêu thụ năng lượng và tăng cường độ bền. Một số đá núi lửa còn phát ra tia hồng ngoại xa hỗ trợ tăng cường trao đổi chất và bảo vệ sức khỏe người dùng.
Khi được nung nóng ở nhiệt độ từ 300–500°C và tiếp xúc với nước, đá xông hơi lập tức bốc hơi nhanh, tạo ra lượng hơi nước giúp phòng xông hơi đạt được độ ẩm lý tưởng, tránh tình trạng không khí quá khô. Đặc biệt, đá núi lửa với cấu trúc trúc nhiên dễ dàng hấp thụ nước, từ đó duy trì cân bằng nhiệt và độ ẩm một cách ổn định.
Cung cấp khả năng kiểm soát nhiệt độ cao, đá lửa có thể lưu trữ nhiệt lượng lâu dài, qua đó giảm lượng điện tiêu thụ và kéo dài thời gian duy trì nhiệt độ trong phòng xông sauna. Sau khi được làm nóng, loại đá này liên tục phát ra nhiệt hồng ngoại xa, góp phần làm tăng cảm giác thoải mái, dễ chịu cho người sử dụng.
Đá xông hơi được sử dụng để bảo vệ các bộ phận làm nóng bằng điện, nhằm hạn chế nguy cơ tiếp xúc trực tiếp giữa nguồn nhiệt cao với người hoặc các vật liệu dễ cháy, ngăn chặn nguy cơ cháy nổ. Ngoài ra, đá còn đóng vai trò như bộ đệm nhiệt, giúp tránh tình trạng hư hại do nhiệt độ cục bộ quá cao, bảo vệ thiết bị bền bỉ hơn.
Một số loại đá núi lửa giàu khoáng chất tự nhiên như magie, canxi, sắt,… khi được nung nóng sẽ từ giải phóng các nguyên tố vi lượng này, cung cấp tuần hoàn máu và tăng cường trao đổi chất cho cơ thể cơ sở. Các loại đá xông hơi đặc biệt như đá muối Himalaya hay đá tourmaline còn mang lại nhiều lợi ích mở rộng như khả năng khử trùng, cân bằng ion và điều chỉnh điện sinh học.
Việc bố trí đá đúng cách—đá lớn xếp dưới, đá nhỏ lên trên—giúp luồng không khí lưu thông dễ dàng, từ đó kéo dài tuổi thọ của máy quá nhiệt, tránh các cố hư hỏng hoặc tắc do quá nhiệt. Để đảm bảo hiệu quả và độ bền lâu dài, đá cần được vệ sinh bụi định kỳ, tránh sinh mùi hôi khó chịu trong quá trình sử dụng.
Đá sauna dùng trong phòng xông hơi khô
Hiện nay, thị trường chủ yếu phân chia thành hai loại chính là đá núi lửa và đá thông thường.
Vật liệu: Được hình thành từ đá bazan và peridotit tự nhiên, chứa nhiều khoáng chất thiết yếu như natri, magie, nhôm, silic cùng các nguyên tố vi lượng khác.
Đặc điểm nổi bật:
Khả năng chịu nhiệt cực tốt, có thể duy trì nhiệt độ cao từ 300–500°C, không dễ bị nứt vỡ dù sử dụng liên tục nhiều lần.
Cấu trúc xốp đặc biệt giúp hấp thụ và giải phóng nước hiệu quả, tạo hơi nước đều và ổn định, mang lại trải nghiệm xông hơi dễ chịu và hiệu quả.
Khả năng lưu giữ nhiệt tốt, giúp giảm chi phí năng lượng và kéo dài thời gian giữ nhiệt, phù hợp cho nhu cầu sử dụng lâu dài.
Ưu điểm chính: Tuổi thọ cao, hiệu suất nhiệt vượt trội, đáp ứng tối đa nhu cầu sử dụng thường xuyên và lâu dài.
Vật liệu: Thường được tạo ra từ các loại đá phổ thông, không có nguồn gốc núi lửa, với thành phần tương đối đơn giản.
Đặc điểm cơ bản:
Chịu nhiệt kém hơn, dễ nứt hoặc vỡ khi phải chịu nhiệt độ cao trong thời gian dài.
Khả năng hấp thụ, lưu trữ và giải phóng nhiệt cũng như hơi nước thấp hơn đáng kể so với đá núi lửa, dẫn đến trải nghiệm xông hơi kém hiệu quả hơn.
Ứng dụng thực tế: Chủ yếu phù hợp với các phòng xông hơi tạm thời, những nơi có nhu cầu đầu tư thấp hoặc ngắn hạn, nơi chi phí được ưu tiên hơn hiệu quả sử dụng.
Làm sạch và xử lý sơ bộ
Trước khi đưa đá vào lò sauna, việc làm sạch kỹ là bước thiết yếu. Theo các chuyên gia, đá xông hơi phải được rửa sạch bằng nước sạch hoặc dung dịch tẩy rửa trung tính nhằm loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ hay các chất ô nhiễm bám trên bề mặt.
Nếu bỏ qua công đoạn này, đá có thể gây ra mùi khó chịu khi được nung nóng. Sau khi rửa, đá cần được phơi ở nơi thoáng khí và để khô tự nhiên. Tuyệt đối tránh sấy ở nhiệt độ cao vì điều này có thể làm biến đổi kết cấu và tăng nguy cơ nứt vỡ đá khi sử dụng lâu dài.
Vị trí sắp xếp đá trong lò xông hơi
Việc sắp xếp đá đúng cách sẽ giúp tối ưu hóa luồng hơi và duy trì nhiệt độ ổn định trong phòng sauna. Các chuyên gia khuyên nên áp dụng nguyên lý phân lớp: đá lớn đặt phía dưới, đá nhỏ hơn đặt bên trên.
Cách bố trí này giúp không khí nóng lưu thông tốt hơn, tăng cường hiệu suất của phòng xông. Ngoài ra, một lưu ý quan trọng là không nên chất đá quá đầy; hãy để lại ít nhất 20% không gian trống để đảm bảo dòng khí nóng lưu thông đều, tránh tình trạng quá nhiệt.
Các mảnh đá vụn nhỏ (dưới 35mm) cần loại bỏ, vì chúng dễ dàng lọt vào các khe thông hơi và gây tắc nghẽn, làm ảnh hưởng đến hiệu suất máy và tuổi thọ của thiết bị.
Bảo trì định kỳ để kéo dài tuổi thọ
Việc kiểm tra thường xuyên là rất quan trọng để phát hiện sớm các viên đá bị sứt mẻ hoặc bám cặn khoáng chất. Những viên đá hỏng hoặc bột vụn cần được thay thế ngay lập tức để tránh gây tắc nghẽn các khe thông gió và làm giảm hiệu quả nhiệt.
Ngoài ra, để làm sạch cặn khoáng chất bám trên bề mặt đá, các chuyên gia đề xuất sử dụng bàn chải mềm để chải nhẹ nhàng, sau đó rửa sạch. Khi thêm nước vào đá để tạo hơi, cần rải nước đều, tránh đổ nước tập trung vào một vị trí, nhằm đảm bảo đá nóng đồng đều và kéo dài tuổi thọ.
Các biện pháp an toàn và phòng ngừa rủi ro
Yếu tố an toàn là điều không thể bỏ qua khi sử dụng đá sauna. Đá cần được xếp sao cho bao phủ hoàn toàn bộ phận làm nóng, nhằm ngăn ngừa nguy cơ cháy nổ hay bị bỏng khi vô tình tiếp xúc với các bộ phận nóng.
Một điểm cực kỳ quan trọng nữa là chọn đúng loại đá chịu nhiệt như đá bazan hoặc đá núi lửa chất lượng cao, vì các loại đá kém chất lượng không chỉ dễ vỡ mà còn có thể giải phóng các khí độc hại khi đun nóng, gây nguy hiểm đến sức khỏe người dùng.
Ưu tiên chọn đá núi lửa như đá bazan, vì loại đá này chịu được nhiệt độ cao (300–500°C) và ít bị vỡ.
Tránh dùng gốm sứ, đá nhân tạo kém chất lượng hoặc đá không phải đá núi lửa nguyên chất, vì chúng dễ nứt hoặc giải phóng các chất gây hại (như amiăng) khi đun nóng.
Nên kết hợp các viên đá núi lửa có kích thước khác nhau: Đá lớn (đường kính từ 50–100 mm) đặt ở dưới, đá nhỏ hơn (35–50 mm) đặt phía trên để tăng khả năng giữ nhiệt và tránh làm nghẽn lỗ thông khí.
Không dùng đá hoặc sỏi nhỏ hơn 35 mm vì dễ gây tắc nghẽn thiết bị làm nóng.
Nên chọn máy sưởi phòng xông hơi và đá núi lửa có chứng nhận quốc tế như TUV, CE, SGS để đảm bảo an toàn và độ bền của thiết bị.
Phòng xông hơi cao cấp có thể dùng các loại đá chuyên dụng (đá muối, đá tourmaline) nhưng cần có thiết kế và lắp đặt chuyên nghiệp.
Trước lần sử dụng đầu tiên, hãy rửa sạch đá bằng nước hoặc chất tẩy rửa trung tính, để đá khô tự nhiên, tránh sấy bằng nhiệt độ cao.
Khi xếp đá vào lò, chừa khoảng trống khoảng 20% để đảm bảo không khí nóng lưu thông tốt, đồng thời phủ kín các thanh nhiệt để tránh gây cháy, bỏng.
Kiểm tra định kỳ hàng tháng, thay ngay các viên đá bị vỡ hoặc bị bám bột.
Thường xuyên dùng bàn chải mềm vệ sinh đá để ngăn ngừa vết bẩn hoặc mùi khó chịu khi sử dụng.
Khi tưới nước lên đá, tưới đều tay để tránh nước lạnh tập trung vào một chỗ gây nứt vỡ.
Không vận hành lò sưởi phòng xông hơi nếu không có đá bên trong, vì điều này có thể gây ra cháy nổ hoặc hư hỏng thiết bị.
Như vậy, đá xông hơi đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định chất lượng và hiệu quả của phòng xông hơi. Việc hiểu rõ nguồn gốc, công dụng, cách phân loại và phương pháp sử dụng đúng kỹ thuật không chỉ giúp phát huy tối đa lợi ích của việc xông hơi mà còn đảm bảo an toàn cho người dùng. Mong rằng những thông tin được chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp bạn dễ dàng lựa chọn và sử dụng đá xông hơi một cách hiệu quả nhất, góp phần nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chính bạn và gia đình.
0835105000 - PHÒNG XÔNG HƠI KHÔ