Ngày đăng 01/04/2025-11:23 by Hồ Thắng
Phòng xông hơi khô đang ngày càng được ưa chuộng nhờ lợi ích tuyệt vời như giảm căng thẳng, cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ đào thải độc tố. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa những tác dụng này, việc sử dụng phòng xông đúng cách là vô cùng quan trọng, không chỉ giúp đảm bảo hiệu quả mà còn tránh các rủi ro tiềm ẩn cho sức khỏe.
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách chuẩn bị, các bước sử dụng đúng chuẩn, cách bảo trì phòng xông hơi, cũng như những lưu ý cần thiết để đảm bảo an toàn khi xông hơi khô tại nhà.
Phòng xông hơi khô sauna có nhiệt độ rất cao 60-100℃, gây áp lực đáng kể lên tim và phổi. Người mắc bệnh tim mạch như bệnh mạch vành, huyết áp cao chưa kiểm soát, nhịp tim khi nghỉ >100 nhịp/phút, người có tiền sử động kinh, hạ đường huyết và phụ nữ mang thai không nên xông hơi. Người sử dụng lần đầu cần kiểm tra huyết áp, đo điện tâm đồ trước khi xông hơi. Bệnh nhân mạn tính và thai phụ phải được bác sĩ xác nhận sức khỏe ổn định.
Trước khi bắt đầu xông hơi khô, bạn nên chuẩn bị sẵn các vật dụng sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
Khăn lót cách nhiệt: Dùng một chiếc khăn cotton dày, ít nhất 2cm để lót ghế gỗ, giúp cách nhiệt, tránh bị bỏng da khi tiếp xúc với bề mặt nóng trên 80°C.
Nước bổ sung điện giải: Sau mỗi 10 phút xông hơi, bạn nên uống khoảng 200ml nước có chứa điện giải, natri khoảng 40–80mg/100ml để ngăn mất nước và duy trì tuần hoàn máu ổn định.
Phụ kiện bảo vệ tóc: Đội mũ hấp bằng silicon chịu nhiệt tới 150°C để bảo vệ tóc khỏi nhiệt độ cao; tránh dùng mũ tắm nhựa vì có thể chứa chất hóa dẻo không an toàn.
Tinh dầu phù hợp: Có thể dùng tinh dầu khuynh diệp hoặc oải hương, pha loãng 1% để thư giãn. Không nên dùng tinh dầu bạc hà vì dễ gây kích ứng và co thắt đường thở.
Trước khi vào phòng xông hơi, bạn cần vệ sinh cơ thể sạch sẽ để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
Tắm sạch: Dùng sữa tắm có độ pH 5.5 (tính axit nhẹ) để loại bỏ kem chống nắng, kem dưỡng và dầu nhờn trên da. Việc này giúp ngăn hóa chất thẩm thấu vào lỗ chân lông đang giãn nở do nhiệt.
Làm mát nhẹ: Tắm lại bằng nước ấm khoảng 25–30℃ trong 2 phút để hạ nhiệt cơ thể nhẹ nhàng khoảng 0,3–0,5℃, giúp giảm nguy cơ sốc nhiệt khi xông.
Tránh dùng sản phẩm chứa dầu khoáng hoặc vaseline vì chúng làm bít lỗ chân lông, cản trở thoát mồ hôi và dễ gây viêm da.
Sau khi vệ sinh, hãy mặc áo choàng tắm bằng vải cotton 100%, vì loại vải này thấm hút mồ hôi tốt hơn 60% so với vải tổng hợp, giúp luồng nhiệt lưu thông tốt hơn trong quá trình xông.
Điều chỉnh đúng nhiệt độ và thời gian khi xông hơi khô là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo an toàn và phát huy tối đa lợi ích cho sức khỏe. Theo khuyến nghị từ Hiệp hội Xông hơi Phần Lan, nhiệt độ lý tưởng nằm trong khoảng 60–100℃.
Người mới nên bắt đầu ở mức 60–70℃ trong 8–10 phút để cơ thể thích nghi. Khi đã quen, bạn có thể tăng lên 80–90℃ và kéo dài thời gian xông từ 12–15 phút. Với người đã có kinh nghiệm, nếu xông ở 100℃ thì không nên quá 10 phút. Khi thân nhiệt tăng khoảng 1,5℃ sau khoảng 10 phút, cơ thể sẽ kích hoạt cơ chế phản ứng với sốc nhiệt – lúc này nên rời khỏi phòng để tránh quá tải cho tim mạch.
Người cao tuổi (trên 65 tuổi) nên xông ở mức 55–65℃ trong khoảng 5–8 phút để đảm bảo an toàn tim mạch. Để biết thêm chi tiết về việc chọn mức nhiệt phù hợp cho từng đối tượng, bạn có thể tham khảo thêm bài viết xông hơi nhiệt độ bao nhiêu.
Nhiệt độ trong phòng xông hơi thường phân bố theo tầng, càng lên cao càng nóng hơn khoảng 10–15°C so với tầng dưới. Vì vậy, việc chọn tư thế đúng sẽ giúp bạn an toàn và thoải mái hơn khi xông.
Tư thế ngồi: Nên lót một chiếc khăn bông dày tối thiểu 3cm giữa mông và băng ghế để tránh tiếp xúc trực tiếp với nhiệt. Ngồi thả lỏng chân tự nhiên, giữ lưng thẳng để máu lưu thông tốt và không gây áp lực lên đĩa đệm vùng thắt lưng.
Tư thế nằm: Chỉ nên áp dụng với người quen chịu nhiệt. Khi nằm ngửa, hãy kê đầu cao khoảng 15–20cm bằng khăn gấp để hạn chế tình trạng chóng mặt do nhiệt cao.
Cách di chuyển hợp lý: Bạn nên xông từ thấp lên cao để cơ thể làm quen dần. Bắt đầu ở tầng thấp khoảng 3 phút, rồi chuyển lên tầng giữa trong 2 phút, và cuối cùng là tầng trên trong 2 phút nữa. Cách làm này giúp nhiệt tăng đều trên da, giảm nguy cơ bị bỏng.
Lưu ý quan trọng: Tuyệt đối không nằm trực tiếp lên ghế gỗ khi chưa lót khăn, vì gỗ có thể đạt đến 100°C và gây bỏng chỉ sau vài giây tiếp xúc.
Để tăng hiệu quả khi xông hơi khô, việc sử dụng đúng loại đá và kỹ thuật tạo ẩm là rất quan trọng. Nên chọn đá núi lửa hoặc đá xà phòng tự nhiên có độ xốp trên 30%, và phải vệ sinh sạch bụi trước khi làm nóng. Với mỗi mét vuông phòng xông, bạn cần khoảng 2–3kg đá.
Khi tạo hơi, dùng thìa đồng cán dài tối thiểu 50cm để từ từ rót khoảng 100–150ml nước ở nhiệt độ thường lên đá đã được nung đỏ.
Lưu ý không dùng nước nóng để tránh nguy cơ nổ. Góc đổ nước lý tưởng là 45° so với đống đá. Lặp lại thao tác này 3–4 lần, mỗi lần cách nhau 30 giây để hơi nước lan đều.
Về độ ẩm, khi tăng độ ẩm từ 10% lên 20%, nhiệt độ cảm nhận sẽ tăng thêm khoảng 7–10°C. Tuy nhiên, nếu độ ẩm vượt quá 30%, có thể gây khó thở. Do đó, hãy bắt đầu tính thời gian sau khi tạo hơi, và nên rút ngắn thời gian xông khoảng 30% nếu độ ẩm ở mức 20–25%, so với khi xông ở chế độ khô 10% độ ẩm.
Việc điều chỉnh hơi thở đúng cách trong phòng xông hơi ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chịu nhiệt và mức độ an toàn. Bạn nên hít vào bằng mũi để giúp làm mát và lọc không khí nóng, lông mũi có thể giảm nhiệt độ không khí khoảng 2–3°C, sau đó mím môi và thở ra chậm rãi, duy trì nhịp thở khoảng 6–8 lần mỗi phút.
Theo nghiên cứu từ Đại học Helsinki Phần Lan, kiểu thở này giúp tăng hiệu quả trao đổi oxy trong phổi lên đến 15% và giảm khô rát ở đường hô hấp.
Lưu ý: Tránh hít thở nhanh và sâu trên 12 lần/phút vì có thể gây hiện tượng kiềm hô hấp, làm tăng độ pH trong máu, dẫn đến chóng mặt và tê tay. Nếu cảm thấy khó chịu hoặc tức ngực, hãy áp dụng quy tắc thở 3-3-6: hít vào 3 giây, nín thở 3 giây, thở ra 6 giây, lặp lại khoảng 5 lần để ổn định nhịp thở và oxy trong máu.
Cách uống bù nước hợp lý: Sau mỗi 10 phút xông hơi, nên uống khoảng 200–250ml nước có chứa điện giải, cụ thể: natri 40–60mg/100ml, kali 10–20mg/100ml để bù lại lượng mồ hôi thất thoát – trung bình từ 800–1200ml mỗi giờ. Không nên uống quá 500ml nước đá lạnh cùng lúc vì dễ gây đau bụng hoặc sốc nhiệt.
Làm mát cơ thể từ từ: Khi ra khỏi phòng xông hơi, nên rửa tay chân bằng nước ấm khoảng 25–30°C trong 2 phút, rồi giảm dần nhiệt độ xuống khoảng 20°C để tắm toàn thân trong 1 phút. Sau đó, ngồi nghỉ ngơi ở nơi mát và thoáng khí trong 10 phút để cơ thể hạ nhiệt xuống dưới 37°C. Việc làm mát dần dần này giúp nhịp tim ổn định nhanh hơn 40% và giảm nguy cơ chóng mặt hoặc ngất xỉu do thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Rủi ro và tác dụng phụ
Nhiệt độ cao trong phòng xông hơi khô (khoảng 60-100°C) có thể ảnh hưởng đến cơ thể, gây ra một số vấn đề về sức khỏe nếu không sử dụng đúng cách. Vì vậy, cần hiểu rõ các tác động của nhiệt lên cơ thể và áp dụng các biện pháp phòng ngừa phù hợp để đảm bảo an toàn khi xông hơi.
Mất nước và rối loạn điện giải
Nhiệt độ cao trong phòng xông hơi có thể khiến cơ thể mất nhiều nước và chất điện giải, làm giảm thể tích máu, dễ gây sốc nhiệt. Chỉ cần mất 2% trọng lượng cơ thể (khoảng 1,5 lít nước), khả năng tư duy và phối hợp cơ bắp đã giảm đáng kể; nếu mất 4%, nguy cơ say nắng tăng gấp 8 lần.
Để phòng ngừa, cứ sau 10 phút nên uống 200–250ml nước có chứa natri và kali thay vì chỉ uống nước lọc, tránh nguy cơ hạ natri máu do pha loãng.
Nguy cơ quá tải tim mạch khi xông hơi khô
Nhiệt độ cao trong phòng xông hơi có thể gây quá tải cho hệ tim mạch. Khi xông, mạch máu giãn ra, lưu lượng máu và nhịp tim tăng mạnh, khiến tim phải hoạt động nhiều hơn. Người bị cao huyết áp hoặc bệnh mạch vành có nguy cơ tăng huyết áp đột ngột, thậm chí nhồi máu cơ tim.
Nghiên cứu cho thấy nguy cơ nhồi máu sau xông hơi cao gấp 3 lần bình thường. Trước khi xông, nên kiểm tra huyết áp, nhịp tim lúc nghỉ (nếu nhịp tim >100 hoặc huyết áp >160/100 mmHg thì không nên xông) và theo dõi kỹ triệu chứng sau khi xông
Sốc nhiệt và tổn thương thần kinh
Khi cơ thể vượt quá 40°C, các tế bào thần kinh dễ bị tổn thương và chết nhanh hơn. Đặc biệt, mô não rất nhạy cảm với nhiệt độ cao — tế bào Purkinje ở tiểu não có thể bị hỏng vĩnh viễn nếu tiếp xúc với 42°C trong 30 phút, gây mất phối hợp vận động và rối loạn lời nói.
Khoảng 25% người bị say nắng do xông hơi có nguy cơ suy giảm nhận thức lâu dài. Để phòng tránh, cần tuân thủ quy tắc "xông 10–15 phút, nghỉ mát 5 phút" và dùng nhiệt kế hồng ngoại đo tai để kiểm soát nhiệt độ (ngưng xông nếu vượt 38,5°C).
Lắng nghe cơ thể là cách quan trọng để tránh nguy hiểm khi xông hơi. Bạn nên ghi nhớ cơ chế phản ứng ba cấp độ, trong đó cấp đầu tiên là cảnh báo chính – lúc cần dừng lại và theo dõi. Một số dấu hiệu gồm:
Chóng mặt khi đứng dậy: có thể do máu lên não không đủ, thường kèm theo hiện tượng tối sầm mắt hơn 3 giây.
Da bất thường: ngừng ra mồ hôi đột ngột, cảnh báo mất nước nặng hoặc da nổi vân như đá cẩm thạch.
Lú lẫn về thời gian: không nhớ chính xác mình đã ở trong phòng xông bao lâu, sai lệch quá 5 phút.
Cần rời khỏi phòng xông hơi ngay lập tức khi:
Buồn nôn hoặc nôn: Do cơ thể phản ứng với nhiệt độ cao, dạ dày co thắt quá mức.
Co cơ bất thường: Co giật không kiểm soát ở bắp chân hoặc tay, có thể do mất cân bằng natri trong cơ thể.
Rối loạn thị giác: Nhìn thấy các đốm đen chớp nhoáng, có thể là dấu hiệu thiếu máu ở võng mạc.
Dấu hiệu cần cấp cứu ngay, bắt đầu can thiệp y tế khi
Đau ngực lan rộng: Cảm giác thắt ngực sau xương ức, lan sang vai trái hoặc hàm, kéo dài trên 5 phút.
Khó thở nghiêm trọng: Thở nhanh trên 30 lần/phút, chỉ số oxy trong máu dưới 92% (bình thường là trên 95%).
Rối loạn ý thức: Mất tỉnh táo GCS dưới 13 điểm hoặc có dấu hiệu như nói khó, liệt nửa người.
Để giảm thiểu rủi ro, cần áp dụng hệ thống bảo vệ toàn diện giữa con người, thiết bị và môi trường. Tỷ lệ tai nạn có thể giảm xuống dưới 0,1% nếu tuân thủ đúng các nguyên tắc sau:
Rượu: Chỉ một ly bia cũng có thể làm tăng nguy cơ sốc nhiệt gấp 4 lần.
Thuốc: Một số thuốc như lợi tiểu, thuốc chẹn beta hoặc thuốc chống trầm cảm có thể gây mất nước, ảnh hưởng nhịp tim và rối loạn điều hòa thân nhiệt.
Ma túy: Các chất kích thích như cocaine làm tăng nguy cơ ngừng tim gấp 12 lần khi ở trong môi trường nóng.
Nguyên tắc hai người: Luôn xông hơi cùng người khác, cách nhau không quá 1,5m để kịp phát hiện bất thường.
Nút gọi khẩn cấp: Lắp đặt ở phòng thay đồ, kết nối nhanh với y tế (phản hồi dưới 1 phút).
Theo dõi sức khỏe: Nên đeo thiết bị đo nhịp tim, nhiệt độ và oxy máu để giám sát liên tục.
Làm mát nhanh: Dùng nước mát và quạt nếu người bệnh còn tỉnh. Dùng đá chườm vào cổ, nách, bẹn nếu bất tỉnh.
Hỗ trợ tuần hoàn: Cho người nằm ngửa, nâng chân lên, truyền nước muối lạnh để giữ huyết áp ổn định.
Cấp cứu nâng cao: Nếu ngưng tim, thực hiện sốc điện trong vòng 2 phút và ép tim liên tục cho đến khi có cứu trợ.
Vệ sinh sau mỗi lần sử dụng
Vệ sinh phòng xông hơi hàng ngày là điều cần thiết để đảm bảo sạch sẽ và duy trì hiệu quả sử dụng. Quá trình vệ sinh gồm ba bước:
1. Lau sạch bề mặt: Dùng khăn sợi nhỏ lau ghế và các bề mặt gỗ theo chiều vân để loại bỏ bụi bẩn, gàu và mồ hôi.
2. Khử trùng: Xịt dung dịch làm sạch có tính axit nhẹ, để khoảng 3 phút rồi lau lại để diệt khuẩn và nấm.
3. Khử mùi: Đặt túi than hoạt tính ở góc phòng để hút mùi và lọc không khí hiệu quả.
Ngoài ra, cần bật quạt thông gió ngay sau khi tắt máy xông để thay không khí ít nhất 5 lần trong vòng 20 phút, giúp giảm độ ẩm và ngăn nấm mốc phát triển trên gỗ. Nếu không thông gió kịp thời, nấm mốc có thể phát triển nhanh, làm hỏng vật liệu trong phòng chỉ sau một ngày.
Bảo trì thường xuyên
Bảo trì thường xuyên giúp kéo dài tuổi thọ phòng xông hơi lên đến hơn 15 năm. Dưới đây là quy trình bảo trì đơn giản và dễ thực hiện:
Kiểm tra bộ phận gia nhiệt mỗi tháng: Dùng nhiệt kế hồng ngoại để kiểm tra bề mặt đá sưởi. Nếu nhiệt độ chênh lệch quá 10 độ C, có thể dây điện trở đã xuống cấp. Dùng thiết bị đo điện trở để kiểm tra khả năng cách điện, nếu thấp hơn 2MΩ thì cần thay thế. Ngoài ra, nên làm sạch ống sưởi bằng cách ngâm trong dung dịch axit citric 10% khoảng 30 phút để loại bỏ cặn vôi.
Đánh giá chất lượng gỗ mỗi quý: Kiểm tra vết nứt giữa các tấm ván, nếu khe hở lớn hơn 3mm thì cần trám lại bằng keo chịu nhiệt. Dùng thước để kiểm tra độ cong vênh, nếu lệch quá 5mm mỗi mét là gỗ đã hút ẩm quá mức. Có thể kiểm tra dấu hiệu nấm mốc bằng cách chiếu đèn cực tím, nếu thấy phát sáng màu xanh lam là có dấu hiệu mục gỗ.
Các lưu ý khi sử dụng và bảo dưỡng gỗ cho phòng xông hơi
Việc chọn và chăm sóc gỗ xông hơi cần đảm bảo cả khả năng chịu nhiệt và chống vi khuẩn.
1. Lựa chọn gỗ phù hợp
Gỗ thông trắng Bắc Âu có khả năng kháng khuẩn tự nhiên và độ bền cao.
Gỗ tuyết tùng đỏ Canada cách nhiệt tốt, giữ nhiệt độ bề mặt thấp.
Gỗ Teak châu Phi rất cứng và chống trầy xước tốt.
2. Bảo trì đúng cách
Thoa dầu sáp chịu nhiệt định kỳ 6 tháng để giữ độ ẩm gỗ ổn định.
Với vết xước nhẹ, chà nhám và trám bằng keo epoxy chịu nhiệt.
Phun nano bạc mỗi năm để ngăn ngừa nấm mốc.
3. Tránh sai lầm gây hại
Không dùng chất tẩy rửa mạnh chứa clo vì có thể làm hỏng cấu trúc gỗ.
Không mang giày đế cứng trong phòng xông để tránh làm gãy mặt gỗ.
Không đổ quá nhiều nước mỗi lần vì có thể khiến gỗ nứt do giãn nở đột ngột.
Bảo trì đúng cách có thể giúp kéo dài tuổi thọ gỗ lên đến 40% và hạn chế vi khuẩn bề mặt xuống mức an toàn. Nên ghi chép lại các thông số vệ sinh và độ ẩm để quản lý bảo trì hiệu quả hơn.
Để sử dụng phòng xông hơi khô an toàn và hiệu quả, bạn cần tuân thủ đầy đủ các bước như: chuẩn bị trước khi xông, điều chỉnh thời gian hợp lý, nghỉ ngơi đúng cách sau khi xông và bảo trì định kỳ. Khi thực hiện đúng, phòng xông hơi khô không chỉ giúp thư giãn tinh thần, mà còn hỗ trợ đào thải độc tố, cải thiện tuần hoàn và nâng cao sức khỏe tổng thể. Hãy luôn ghi nhớ các hướng dẫn an toàn để tận hưởng trọn vẹn lợi ích mà liệu pháp xông hơi mang lại.
Nếu bạn đang có ý định lắp đặt phòng xông hơi khô tại nhà nhưng chưa biết lựa chọn loại nào phù hợp với diện tích, nhu cầu sử dụng và ngân sách, hãy liên hệ ngay với chuyên gia tư vấn của Zcasa. Hiện Zcasa đang trưng bày nhiều mẫu phòng xông hơi nhập khẩu chất lượng cao như: phòng xông hơi khô gia đình, phòng xông hơi ướt, phòng xông hơi hồng ngoại, cùng các dòng sản phẩm giá hợp lý, nhiều tính năng tiện ích.
Đến với Zcasa, bạn không chỉ được sở hữu sản phẩm chính hãng mà còn được tư vấn chi tiết về từng loại phòng để đưa ra lựa chọn tốt nhất cho gia đình. Mọi thắc mắc hoặc nhu cầu lắp đặt, đừng ngần ngại liên hệ ngay – Zcasa luôn sẵn sàng hỗ trợ và làm hài lòng quý khách!
0835105000 - PHÒNG XÔNG HƠI KHÔ